2002an inauguratua, milurtekoarekin batera sortutako arte garaikideko museoen belaunaldikoa da ARTIUM museoa. Arte-funts bikaina duten museoak dira, eta gaur egungo sormen-adierazpenak zabaltzeko eta ulertarazteko ahaleginean ari dira.

ARTIUM Gasteizko Erdi Aroko Hiriguneko kultura-ardatza osatzen duten elementuetako bat da eta Euskadiko museo-sarean dago; alegia, Arabako zein Euskadiko kultura-dinamikaren pieza nagusietako bat da.

www.artium.org

Hiriko lekurik garaienean dago, beharbada Gasteiz hiri zaharra kokatzeko aukeratutako lekuan. Estilo gotikoan egin zuten, XIII. mendeko eliza-gotorleku baten gainean. Kanpotik ikusita, gotorleku bat dirudi.

Gaur egun, zaharberritze-lanak egiten ari dira eraikin osoan. Horri esker, katedralaren fabrikek euste- eta oreka-arazo larriak dituela ikusi zuten, eta haiek indartze eta finkatzea premiazkoa zela.

Zaharberritze-lan horiek egiteko, eliza zenbait urte egon da jendearentzat itxita. Gainera, elizaren azpian eta inguruan, lehenagoko eraikuntzak daude. Seguruenik, horrek eragina izan du elizaren narriaduran, eta zaharberritze-lanak zaildu ditu. Izan ere, aurkitutako eraikuntza horiek aztertu behar izan dira. Egia esan, eraikina bera, XIV. mendekotzat hartua, zenbait garaitako obren palinpsesto bat da. Obra horien eraikuntza-ezaugarriak oso desberdinak dira, eta, horrek, mendeetan zehar, katedralaren deformazioen bilakaera okerra eragin du, konponketa-lanak bata bestearen atzetik egiten baitira, egungo egoera kaskarrera arte.

Katedraleko zaindaria, Andre Maria, tailu gotiko eder bat da, Andre Maria eserita eta Haurra altzoan duela erakusten duena. Van Dyck flandestar artistaren eta beste batzuen pinturak ere badaude katedralean, baita zezenketari buruzko kapitel bitxi bat ere.

Informazio gehiago lortu eta bisita gidatu bat egin nahi izanez gero, deitu telefono honetara: 945 255 135.

www.catedralvitoria.com

Haritzez eta gorostiz inguratutako kale zabalak eta zuloen diseinua direla eta, zelai horietan jokatzea golfaz eta naturaz bete-betean gozatzeko esperientzia ezin hobea da. Eta Laguardiatik 30 kilometro ingurura daude.

Yusoko monasterioan, penintsulako hizkuntza erromantzeko lehen idazkiak dokumentatu dira: Donemiliagako Glosak, gaztelaniaren lehen erreferentzia. Monasterioa Erdu Aroko kulturaren eta gaztelaniaren guneak ziren.

Monasterioaren eta herriaren izenak santuaren izenetik datoz: Donemiliaga. Mirariak eta irakaspenak banatu zituen, ogiaren karitatea bezala; alegia, nori begiratu gabe. Luze bizi izan zen, ehun urte baino gehiago. Berceon jaio zen, 473. urtean, eta Suson hil zen, 574. urtean. Eta ez da harritzekoa zazpigarren mendeko Espainia hartan, bere izaera finkatzeko mitoak eta gertaera gogoangarriak bilatzen baitzituen, Donemiliaga "eredua, aita, zaindaria eta bitartekari ahaltsua" izatea (634ko Toledoko IV. Kontzilioaren ondoren, hispaniar liturgiak horrela izendatu zuen); San Brauliok haren bizitza idatzi zuen, San Eugeniok, poeta zenak, distiko hunkigarriak eskaini zizkion, San Fruktuosok harekiko interesa agertu zuen, San Ildefontsok bere De viris illustribus obran aipatu zuen… Hori guztia VII. mendean.

www.monasteriodeyuso.org

Frank O. Gehry estatubatuar arkitektoak diseinatua, Bilboko Guggenheim Museoa 32.500 m²-ko lursail batean dago, Ibaizabal itsasadarraren parean; hots, Bilboko hiriaren kota baino 16 metro beherago. Ondoan, Salveko zubi itzela du, hirian sartzeko bide nagusietako bat.

www.guggenheim-bilbao.es

Donostiako Aquariumean (Itsasoaren Jauregia), espezie harrigarrietako 5.000 arrain baino gehiago aurkituko dituzu, eta 360 graduko tunel batek zeharkatutako ozeanario handi bat. Aquariumak ez du parekorik Europan.

1928an inauguratu zen, Gipuzkoako Ozeanografia Elkartearen ekimenez. Izan ere, Espainiako Estatuko natura-zientziei buruzko lehen museoa izan zen.

www.aquariumss.com

Euskadiko txoko eder horretan, Vallegrulleko, Lerongo eta Karriako kareharrizko gailurren erdian, zapore naturalez betetako haran lasai bat aurkituko duzu. Biztanleria-dentsitate txikia duenez eta isolatuta dagoenez, kontserbazio-egoera ezin hobean egotea lortu du. Informazio gehiago

www.valdegovia.com

Parke horren xarma nagusietako bat baso trinkoak dira. Ametz arrunten basoek 3.500 hektarea dituzte; horrenbestez, Europako azalerarik handiena dute.

Parke hori Gorbeiako mendiaren behealdean dago. Oso paisaia ederrak ditu, eta ia egoera naturalean dauden floraz eta faunaz goza daiteke hartan. Gomendagarria da Oroko Andre Mariaren Santutegira eta Gujuliko Ur Jauzira joatea, baita artisauen lantegietara ere, egiten dituzten produktuak ikusteko.

Azaleragatik eta kontserbazio-mailagatik, Urdaibai da Euskadiko hezegunerik garrantzitsua, hegazti migratzaileen atsedenerako eta negualdirako lekua. UNESCOk 1984an eman zion biosfera-erreserbaren titulua.

Paisaia zoragarriz inguratuta, bere kareharrizko gailur malkartsuarekin, bere zelaiekin eta basoekin, lasaitasunaren eta naturaren zaleen helmuga da Urkiola, etengabe hurbiltzen baitira.

Urkiolako Parke Naturala, Durangaldeko mendien eremuaren barruan, historiari, geografiari eta paisaiari dagokienez interes handia duen alde batean dago.

Kareharrizko gailurrez osatuta dago. Mendi-hegal soiletan, landaredia oso bakana da, batzuetan zuhaizkaraz osatua, eta, horren aldean, behealdean, haranetan, basoak oso trinkoak dira.

Partearen azalera Bizkaiko eta Arabako lurralde historikoen artean dago; hain zuzen, % 85 eta % 15 dagokie, hurrenez hurren. "Suitza Txikia" esaten zaio, beharbada lurraren malkartasunak Alpeetako gailurrak ekartzen dituelako gogora, nahiz eta beste eskala batean. Faunari dagokionez, erbi, basurde eta sai arre asko daude, besteak beste. Gainera, faunari begiratzeko behatoki bat dago parkean. Informazio gehiago Faunari dagokionez, erbi, basurde eta sai arre asko daude, besteak beste. Gainera, faunari begiratzeko behatoki bat dago parkean.

Magikoa eta iradokitzailea, bere kareharrizko mendiguneekin, bere ibaiekin eta iturburuekin, bere landare eta fauna aberatsekin, bere mitoekin eta elezaharrekin, bertakoak zein kanpokoak erakartzen ditu Aralarko parkeak, botere liluragarriarekin. Gailurretara igo nahi dutenek nolabaiteko esperientzia izatea komeni da.

Granitozko mendigune horrek, interes ekologiko handikoak, honako hauek ditu ezaugarri nagusi: edertasun paregabea, baso-aberastasuna eta, batik bat, askotariko fauna. Errekak ditu inguruan, hala nola Aitzondo izenekoa, 100 metrotik gorako ur-jauzia duena.